ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕΡΡΩΝ ΠΟΥ
ΚΟΣΜΗΣΑΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΘΡΟΝΟ
ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Στον πάνσεπτο Θρόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανήλθαν συνολικώς πέντε Μητροπολίτες Σερρών.

α) Ο Σερρών Μανασσής (1486-αρχές του 1491). Ο ηγούμενος της Ιεράς Mονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους Μανασσής, για την εκλογή του οποίου ο Πατριάρχης Συμεών ο Τραπεζούντιος (γ΄ 1482-1486) εκδίδει επιβεβαιωτικό της εκλογής του, ήταν προσωπικότητα όχι τυχαία. Ο Σερρών Μανασσής διαδέχθηκε στο Μητροπολιτικό θρόνο το Μητροπολίτη Μακάριο Γ΄ και το 1488 ως συνοδικός Αρχιερέας υπογράφει Συνοδική Πράξη του Πατριάρχου Διονυσίου Α΄ (β΄ Ιούλιος 1488-τέλη 1490) ως « Ο ταπεινός μητροπολίτης Σερρών Μανασσής έχων και την γνώμην του Ηρακλείας». Στις αρχές του 1491 «…εποίησε γαρ παραίτησιν ο κυρ Διονύσιος,…γέγονε δε πατριάρχης ο Σερρών, ω όνομα Μανασσής μετονομάσαντες αυτόν Μάξιμον, ην γαρ Αγιορίτης (sic)». Ο Σερρών Μανασσής, ως Μάξιμος Δ΄, παρέμεινε στον πατριαρχικό θρόνο έως τις αρχές του 1497 οπότε εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση. Εφησύχαζε στην Κωνσταντινούπολη, όχι ως απλός θεατής των εκκλησιαστικών θεμάτων, αλλά εμπλεκόμενος σ’ αυτά και έχοντας λόγο, οπότε, επί των ημερών του Πατριάρχου Νήφωνος Β΄, που τον διαδέχθηκε στον Οικουμενικό Θρόνο και εναντίον του οποίου συνωμοτούσε, υποχρεώθηκε να επιστρέψει στη Μονή της μετανοίας του, όπου και πέθανε. Σώζεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου επιτύμβια επιγραφή που γράφει «Εκοιμήθη ο δούλος του Θεού Μάξιμος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και οικουμενικός πατριάρχης». Η αρχιερατεία του Μανασσή ως μητροπολίτου Σερρών ορίζεται από το φθινόπωρο του 1486 έως τις αρχές του 1491.

β) Ο Σερρών Χρύσανθος (1811-1824). Ο Μητροπολίτης Χρύσανθος γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1768 στο Γραμματίκοβο της Μακεδονίας και από Μητροπολίτης Βέροιας προβιβάσθηκε τον Ιούλιο του 1811 σε Μητροπολίτη Σερρών. Ποίμανε θεοφιλώς το χριστεπώνυμο πλήρωμα και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα φιλανθρωπικά καταστήματα και τα σχολεία των Σερρών. Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ανήλθε στον Οικουμενικό Θρόνο στις 9 Ιουλίου του 1824. Ποίμανε την σεπτή Καθέδρα του Αποστόλου Ανδρέου έως την 25η Σεπτεμβρίου του 1826. Πέθανε στις 10 Σεπτεμβρίου του 1834 και τάφηκε στη Μονή του Σωτήρος Χριστού στην Κωνσταντινούπολη.

γ) Ο Σερρών Άνθιμος Γ΄. (1829-1833). Καταγόταν από το νησί Κουτάλι της Προποντίδας και επονομαζόταν ο Κουταλιανός. Στο μικρό χρονικό διάστημα της παραμονής του στην έδρα της Μητροπόλεως δημιουργήθηκαν σοβαρά κοινοτικά θέματα. Μετατέθηκε στη Μητρόπολη Προύσης το 1833 και από εκεί το 1837 στη Μητρόπολη Εφέσου απ’ όπου, στις 4 Δεκεμβρίου του 1845 εκλέχθηκε στον Οικουμενικό Θρόνο διαδεχόμενος τον Οικ. Πατριάρχη Μελέτιο τον Γ΄. Απομακρύνθηκε από τον Οικουμενικό Θρόνο στις 18 Οκτωβρίου του 1848. Εφησυχάζοντας στην Κωνσταντινούπολη κλήθηκε στο Θρόνο του Ιερού Στάχυος δύο ακόμη φορές. Την πρώτη από 24 Σεπτεμβρίου του 1853 έως 21 Σεπτεμβρίου του 1855 και τη δεύτερη από 5 Σεπτεμβρίου του 1871 έως 30 Σεπτεμβρίου του 1873.

δ) Ο Σερρών Γρηγόριος Φουρτουνιάδης (1833-1835). Από τους πιο αγαπητούς Μητροπολίτες στο χριστεπώνυμο πλήρωμα της Μητροπόλεως Σερρών υπήρξε ο Γρηγόριος ο Α΄. Γεννήθηκε στο Βόσπορο το 1799 και από τον τόπο της καταγωγής του επονομαζόταν και Βοσπορίτης. Μετατέθηκε στο θρόνο της Μητροπόλεως Σερρών από τη Μητρόπολη Πελαγονίας. Επί των ημερών του στη Μητρόπολη Σερρών «Έλεος και αλήθεια συνήντησαν, δικαιοσύνη και ειρήνη κατεφίλησαν». Παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του, άφησε την αγάπη του να καλύψει όλο το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Μητροπόλεως Σερρών. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1835, σε ηλικία 36 χρόνων, εκλέχθηκε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως «ως ο μόνος δυνάμενος εγρηγόρως και ομμάτων βολαίς τα πάντα επισκέψασθαι». Παραιτήθηκε από τον Οικουμενικό Θρόνο έπειτα από διαβολές των Άγγλων στις 20 Φεβρουαρίου του 1840. Μετά από είκοσι και επτά χρόνια στις 10 Φεβρουαρίου του 1867 κλήθηκε ξανά στο Θρόνο της Επταλόφου και ποίμανε την Ορθόδοξη Εκκλησία έως τις 27 Μαΐου του 1871, οπότε παραιτήθηκε. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Πρωθιεράρχες της Εκκλησίας του Χριστού.

ε) Ο Σερρών Γρηγόριος Γ΄ ο Ζερβουδάκης (1892-1909). Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Μητροπολίτες Σερρών. Προσωπικότητα πρώτης γραμμής κατάφερε σε μικρό χρονικό διάστημα να επαναφέρει την ομόνοια στην κοινότητα των Σερρών. Πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες κατά των Βουλγάρων και βοήθησε με γενναίες χορηγίες τα σχολεία των Σερρών. Υπήρξε ο εμψυχωτής των Σερραίων στους αγώνες τους για τη σωτηρία των αγωνιστών Νίκου Παναγιώτου και Γιάννη Ούρδα. Κατηγορήθηκε ως ο υποκινητής του πανσερραϊκού συλλαλητηρίου στις 14 Ιουλίου του 1908 και μετατέθηκε, προς μεγάλη λύπη των Σερραίων, στη Μητρόπολη Κυζίκου. Εκλέχθηκε Οικουμενικός Πατριάρχης στις 6 Δεκεμβρίου του 1923 και υποχρεώθηκε σε παραίτηση από τους Νεότουρκους στις 17 Νοεμβρίου του 1924.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕΡΡΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΤΗΣ
ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ:

Φιλόθεος ο Βρυέννιος (1875-1877)
Λουκάς Πετρίδης (1877-1888)
Κωνσταντίνος Βαφείδης (1888—1892)
Γρηγόριος Γ΄ Ζερβουδάκης (1892-1909)
Απόστολος Χριστοδούλου, Καθηγητής και Σχολάρχης της Χάλκης (1909-1917)
Χριστοφόρος Κνήτης (1918-1924)
Κωνσταντίνος Μεγγρέλης (1924-1959)
Κωνσταντίνος Καρδαμένης (1965-1984)
Μάξιμος Ξύδας (1984-2003)