ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΝΙΓΡΙΤΗΣ
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 267
Πρός τούς εὐλογημένους Χριστιανούς τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ὁ ὅρος Μικρασιατική καταστροφή ἔχει υἱοθετηθεῖ ἀπό τήν ἑλληνική ἱστοριογραφία γιά νά περιγράψει τά ἀποτελέσματα τῆς Μικρασιατικῆς ἐκστρατείας καί τῆς ἐπακολουθήσασας καταστροφῆς πού συντελέσθηκε ἱστορικά σέ δύο περιόδους. Ὁ Ἑλληνικός Στρατός, κατόπιν ἀποφάσεως τῶν Συμμαχικῶν δυνάμεων, ἀποβιβάσθηκε θριαμβευτής στήν ἑλληνικωτάτη πόλη τῆς Σμύρνης τόν Μάιο τοῦ 1919, προελαύοντας ἡρωϊκά στήν Μικρασιατική ἐνδοχώρα, καταλαμβάνοντας καίρια στρατηγικά σημεῖα, χωρίς ὡστόσο νά ἐξαλείψει τήν τουρκική ἀπειλή. Ἡ κατάρρευση τοῦ Μικρασιατικοῦ μετώπου καί ἡ ἀκολουθήσασα ἐκκένωση τῆς Μικρασιατικῆς ἐνδοχώρας καί τῶν παραλίων ἀπό τόν Ἑλληνικό Στρατό ἄφησε οὐσιαστικῶς ἀπροστάτευτους τούς ἐκεῖ ἑλληνικούς πληθυσμούς. Στίς 8 Σεπτεμβρίου 1922 οἱ Τούρκοι στρατιῶτες εἰσῆλθαν στή Σμύρνη καί σέ λίγες ἡμέρες ὁτιδήποτε ἑλληνικό στοιχεῖο ὑπῆρχε στήν πόλη ἀπό αἰώνων εἶχε μετατραπεῖ σέ στάχτη. Μαζικές πυρπολήσεις κτηρίων, θανατώσεις ἀνθρώπων, γκρέμισμα σχολείων, ναῶν καί ἄλλων εὐαγῶν ἱδρυμάτων, εὐτελισμός κάθε ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας. Κατά τήν ὑποχώρηση τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ καί τήν ἀνταλλαγή πληθυσμῶν ἀνάμεσα στήν Ἑλλάδα καί τήν Τουρκία, μετά κυρίως τήν συνθήκη τῆς Λωζάνης, πού ὑπογράφηκε στίς 24 Ἰουλίου 1923, περισσότεροι ἀπό 1.500.000 Ἕλληνες Μικρασιάτες, Πόντιοι καί Θράκες, ἀναγκάστηκαν βιαίως νά ἐγκαταλείψουν τίς πατρογονικές τους ἐστίες καί νά ἔλθουν σέ κατάσταση τραγική στήν μητέρα Ἑλλάδα ὡς πρόσφυγες, ἀφήνοντας πίσω τους πάνω ἀπό 600.000 νεκρούς καί τά συντρίμια ἑνός ὑπερδισχιλιετοῦς ἀκμάζοντος Ἑλληνισμοῦ. Ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἀποστερηθεῖσα πολυτίμων καί ἀρχαίων ἐκκλησιαστικῶν ἐπαρχιῶν της, ἰδίᾳ ὅμως τῶν προσφιλῶν τέκνων της, ἐθρήνησε γοερῶς στά καπνίζοντα ἐρείπια τῶν Μικρασιατικῶν Ἐκκλησιῶν.
Ἡ βάρβαρη σφαγή καί ὁ ἀφανισμός τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου στήν προκυμαία τῆς Σμύρνης, οἱ νεκροί, οἱ ἀγνοούμενοι, ἡ πυρπόληση τῆς Μητρόπολης τοῦ ἁγιοτόκου Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἡ πικρή προσφυγιά εἶναι γεγονότα ἐντυπωμένα μέ τά μελανώτερα χρώματα στή συλλογική συνείδηση ὅλων τῶνἙλλήνων.
Ἡ ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, συμφώνως μέ τήν ὑπ’ ἀριθμ. πρωτ. 2556/5-7-1993 Ἐγκύκλιόν της, ἀπεφάσισε ὅπως τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἑκάστου ἔτους, τελεῖται ἡ μνήμη τῶν ἐθνοϊερομαρτύρων Μητροπολιτῶν, Σμύρνης Χρυσοστόμου, Μοσχονησίων Ἀποστόλου, Κυδωνιῶν Γρηγορίου, Ἰκονίου Προκοπίου, Ζήλων Εὐθυμίου καί τῶν σύν αὐτοῖς ἀναιρεθέντων κατά τήν Μικρασιατικήν καταστροφήν μαρτύρων. Χρέος τοῦ οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ καί ἐπιβεβλημένο καθῆκον ὅλων μας εἶναι νά ἀξιοποιήσουμε τήν πνευματική αὐτή παρακαταθήκη καί τήν ἱστορική ἐμπειρία, τήν ὁποία συνθέτουν οἱ ἀγῶνες καί οἱ θυσίες τῶν θυμάτων τῆς Μικρασιατικῆς τραγωδίας καί ὁ ἀσίγαστος πόνος τῶν προσφύγων ἀδελφῶν μας. Ἡ πικρή αὐτή ἐπέτειος μᾶς δίδει τήν ἀφορμή νά ἐμβαθύνουμε μέ γόνιμο τρόπο στά γεγονότα, νά διδαχθοῦμε ἀπό αὐτά, διορθώνοντας τά λάθη μας, τά πολλά λάθη ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, πολιτικά, διπλωματικά, στρατιωτικά, πού ὁδήγησαν μέσα ἀπό τόν ἐπάρατο ἐθνικό διχασμό στήν τραγωδία τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς, καί αὐξάνοντας τίς ἐθνικές μας ἀρετές, μέ πρώτιστες τήν ὀρθόδοξη πίστη μας καί τήν ἐθνική μας ὁμοψυχία.
Ἡ τοπική μας Ἐκκλησία, θέλουσα να συμβάλει οὐσιαστικά στήν ἐνδυνάμωση τῆς ἱστορικῆς μας μνήμης μέ ἀφορμή τήν πικρή ἐπέτειο τῆς συμπληρώσεως τῶν 100 χρόνων ἀπό τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς (1922), ἀφιερώνει τόν μῆνα Σεπτέμβριο στά γεγονότα τῆς ἐπετείου αὐτῆς καί ἰδιαιτέρως στίς ἡρωϊκές καί σεπτές μορφές τῶν θυσιασθέντων ἁγίων Ἀρχιερέων, ἱερέων, μοναχῶν καί τῶν Μικρασιατῶν ἀδελφῶν μας, ἀνδρῶν, γυναικῶν καί παιδιῶν, πού βρῆκαν φρικτό θάνατο κατά τήν Μικρασιατική καταστροφή τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1922. Γιά τόν λόγο αὐτό προγραμματίζει σειρά ἱερῶν ἀκολουθιῶν καί ἐκδηλώσεων ἐπετειακοῦ καί διδακτικοῦ χαρακτῆρος, πού, σύν Θεῷ, θά πραγματοποιηθοῦν ὥστε νά ἀποτελέσουν μία καλή ἀφορμή προσευχῆς, τιμῆς καί ἀναζωπυρώσεως τῆς ἐθνικῆς μας μνήμης.
Εἰδικότερα, τό Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου στίς 6:30 τό ἀπόγευμα θά πραγματοποιηθεῖ ἡ ὑποδοχή τοῦ αὐθεντικοῦ ἀποτμήματος τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου μας ἀπό τόν πανίερο Ναό τῆς Ἀναστάσεως τῶν Ἱεροσολύμων, στόν Ἱερό Ναό Τιμίου Σταυροῦ Σερρῶν. Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου μας ὑπῆρξε διαχρονικῶς γιά τό ἔθνος τῶν Ἑλλήνων ὁ κλῆρος καί ἡ δόξα του.
Τήν Κυριακή 11 Σεπτεμβίου τό πρωΐ θά τελεσθεῖ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Ναό Εἰσοδίων Θεοτόκου Σερρῶν καί ἱερό μνημόσυνο γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν τῶν θυσιασθέντων Μικρασιατῶν ἀδελφῶν μας σέ ὅλους τούς Ἱερούς Ναούς τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας. Στίς 10:30 τό πρωί καί μετά τό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας θά κτυπήσουν γιά πέντε λεπτά σέὅλους τούς Ἱερούς Ναούς μας πένθιμα οἱ καμπάνες.
Στίς 7:30 τό ἀπόγευμα τῆς ἴδιας ἡμέρας θά πραγματοποιηθεῖ σέ συνδιοργάνωση μέ τόν Σύλλογο Μικρασιατῶν Σερρῶν, ἐκδήλωση λόγου, μέλους καί ἱστορικῆς μνήμης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερρῶν καί Νιγρίτης, ὑπό τόν τίτλον «Μικρασίας Μνήμη», στήν πλατεία τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Σερρῶν, στήν ὁποία ὁ γεωπολιτικός ἀναλυτής, ἐκδότης καὶ συγγραφέας κ. Σάββας Καλεντερίδης, θά ὁμιλήσει μέ θέμα: «Ἐκατό χρόνια χωρίς τή Μικρασία». Στή συνέχεια θά ἀκολουθήσει ἕνα πλούσιο σέ μελωδίες μουσικό ἀπάνθισμα τραγουδιῶν ἀπό τήν πολύτιμη Μικρασιατική μουσική παράδοση μέ τήν γνωστή καλλιτέχνιδα κ. Ἀρετή Κετιμέ καί τήν παραδοσιακή χορωδία τοῦ κ. Νικολάου Μπούσιου.
Τό Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου στίς 7:30 τό ἀπόγευμα στόν προαύλειο χῶρο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Νιγρίτης θά πραγματοποιηθεῖ ἐκδήλωση, στήν ὁποία ὁ Ἐλλογ. κ. Ἰωάννης Μάζης, Καθηγητής Οἰκονομικῆς Γεωγραφίας καί Γεωπολιτικῆς Θεωρίας τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, θά ὁμιλήσει μέ θέμα: «Γεωπολιτική ἀνάλυση τοῦ Μικρασιατικοῦ Ζητήματος καί μαρτυρίες διεθνῶν παραγόντων γιά τήν Καταστροφή τῆς Σμύρνης».
Τήν Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022 τό πρωΐ θά τελεσθεῖ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Μονοβρύσεως καί ἀκολούθως ἱερό μνημόσυνο γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν τῶν θυμάτων τῆς Μικρασιατικῆς τραγωδίας.
Τήν Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου στίς 6:30 τό ἀπόγευμα, στόν Ἱερό Ναό ἉγίουἸωάννου Θεολόγου Σερρῶν, θά τελεσθεῖ ὁ Μέγας Πανηγυρικός Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός τῆς ἑορτῆς. Μετά τό τέλος τοῦ Ἑσπερινοῦ στήν πλατεία τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου Σερρῶν, θά πραγματοποιηθεῖ ἐκδήλωση λόγου καί μέλους, στήν ὁποία ἡ Ἐλλογ. κ. Ἄννα Κόλτσιου – Νικήτα, Καθηγήτρια τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ., θά ὁμιλήσει μέ θέμα: «Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, ὁ πνευματικός διδάσκαλος τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Μ. Ἀσίας». Τήν ἐκδήλωση θά πλαισιώσει ἡ χορωδία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως «Ἁγία Κασσιανή ἡ ὑμνογράφος», μέ μουσικό πρόγραμμα ἀπό τήν Μικρασιατική παράδοση.
Τήν Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου θά τελεσθεῖ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία στόν ἑορτάζοντα Ἱερό Ναό Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου Σερρῶν.
Προσκαλοῦντες ὅλους σας νά συμμετάσχητε στίς ἱερές ἀκολουθίες καί τίς ὑπόλοιπες ἐνδιαφέρουσες ἐκδηλώσεις καί ἐπικαλούμενοι εἰς τήν ζωήν καί τά ἔργα σας, πλουσίαν τήν χάριν καί τήν εὐλογίαν τοῦ ἁγίου Θεοῦ, διατελοῦμεν
Διάπυρος εὐχέτης σας πρός τόν Κύριον
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος