ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Κατάθεση της Τιμίας Ζώνης
της Υπεραγίας Θεοτόκου

Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα τη Θεοτόκο και οι πιστοί ζητούν τη χάρη της, δια της προσκυνήσεως της Αγίας Ζώνης.

Πρόκειται για ακόμη μία θεομητορική εορτή, που αφορά το ιερό γεγονός της κατάθεσης της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου. Με τον όρο κατάθεση δηλώνεται η μεταφορά της Ζώνης της Παναγίας στο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, στην Κωνσταντινούπολη.

Το θαυμαστό αυτό γεγονός τοποθετείται χρονικά στο έτος 395, όταν αυτοκράτορας ήταν ο γιος του Μεγάλου Θεοδοσίου, ο Αρκάδιος. Μαζί με το γεγονός της κατάθεσης γιορτάζεται και το μεγάλο θαύμα, που συνέβη 410 χρόνια μετά απ’ αυτήν την ιερή πράξη και αφορά στη θεραπεία της Ζωής, συζύγου του αυτοκράτορα Λέοντα Σοφού, που επιτεύχθηκε με το άνοιγμα της Αγίας Σορού και την τοποθέτηση της Αγίας Ζώνης πάνω στην ασθενούσα βασίλισσα.

Η Τιμία Ζώνη, που είχε αρπαγεί σε κάποια επιδρομή από τους Βουλγάρους, αφιερώθηκε το έτος 1101, από το βασιλιά των Σέρβων Λάζαρο, στον Άθωνα, όπου και βρίσκεται θησαυρισμένη μέχρι σήμερα.

Εορτάζουν πολλοί ναοί με την επωνυμία Αγία Ζώνη. Επίσης, η θεομητορική αυτή εορτή έχει και την ονομασία Παναγία των Παίδων. Ναό της Παναγίας των Παίδων έχουμε στο Έξω Μετόχι και στο Μένικο.

Σήμερα με την εορτή της κατάθεσης της Τιμίας Ζώνης της Παναγίας μας, ολοκληρώνεται το Εκκλησιαστικό έτος. Η χάρη της ας μας ευλογεί πάντοτε, ώστε και με την αυριανή έναρξη του νέου εκκλησιαστικού έτους, να βαδίζουμε στο δρόμο που οδηγεί, με ταπείνωση και άσκηση, στη βασιλεία των ουρανών, με υπακοή στο θέλημα του Θεού και τις πρεσβείες της Κυρίας Θεοτόκου να μάς συνοδεύουν πάντοτε.

Είναι αναγκαίες οι πρεσβείες της Παναγίας μας για να έχουμε αγάπη, ενότητα και αλληλεγγύη μεταξύ μας και με θάρρος να αντιμετωπίζουμε τους ορατούς κα αοράτους εχθρούς στον καθημερινό βίο.

Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ

Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο θαῦμα. Θαῦμα ποὺ ἐπετέλεσε ὁ Κύριος στὸν ἴδιο τὸν Ἑαυτό Του. Ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ μας ἐπὶ τῆς γῆς ἦταν κατάσταση ταπεινώσεως. Τώρα, ὅμως, κατὰ τὴ Μεταμόρφωση, παρουσιάζει κάτι ἀπὸ τὴ θεότητά Του, μιὰ ἀκτίνα τῆς θεϊκῆς Του δόξας. Τόσο μόνο, ὅσο ἦταν δυνατὸν νὰ ἀντέξουν οἱ ἄνθρωποι.

Τί ἀκριβῶς συνέβη κατὰ τὴ θεία Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου;

Παρέλαβε, μᾶς πληροφοροῦν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελιστές, τρεῖς Μαθητές Του, τὸν Πέ­­­τρο, τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη, καὶ ἀνέ­βηκε στὸ ὄρος Θαβώρ. Ξαφνικά, ἐνῶ προσευχόταν, ἡ ἐξωτερικὴ μορφὴ τοῦ Προσώπου Του ἔλαμψε σὰν τὸν ἥλιο, καὶ τὰ ἐνδύματά του ἔγιναν λαμπρά, λευκὰ σὰν τὸ χιόνι. «Τὰ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο στίλ­βοντα (ἀστραφτερά), λευκὰ λίαν ὡς χιών» (Μάρκ. θ΄ 3). Τὸ ὑπερφυσκὸ φῶς τοῦ Ἡλίου τῆς Δικαιοσύνης διεπέρασε καὶ αὐτὰ τὰ ἐνδύματά Του, τὰ ὁποῖα ἔγιναν «λευκὰ ὡς τὸ φῶς», τὸ δὲ ἅγιο Πρόσωπό Του ἔγινε λαμπρὸ σὰν τὸν ἥλιο. Ταυτόχρονα ἐμφανίστηκαν καὶ συζητοῦσαν μαζί Του δύο σπουδαῖοι ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Μωυσῆς καὶ ὁ Ἠλίας.

Οἱ τρεῖς Μαθητές, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης, μαζὶ μὲ τὰ θαυμαστὰ ἔργα Του, τὴ θεία Του διδασκαλία, τὴν παναγία ζωή Του, ποὺ εἶχαν δεῖ καθόλο τὸ διάστημα τῆς ἐπὶ γῆς δημοσίας ­δράσεώς Του ποὺ ἔζησαν κοντά Του, ἔβλεπαν τώ­ρα, κατὰ τὴ Μεταμόρφωση, μὲ τὰ μάτια τους καὶ τὴ δόξα, τὴ μεγαλειότητα τοῦ Κυρίου· «ἐπόπται γενηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος» (Β΄ Πέτρ. α΄ 16). Καταγοητευμένοι ἀπὸ τὸ μεγαλεῖο Του καὶ πλημμυρισμένοι ἀπὸ ἀνέκφραστη χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση, προτείνουν διὰ στόματος τοῦ ἀποστόλου Πέτρου νὰ μείνουν γιὰ πάν­τα ἐκεῖ: «Καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι» (Ματθ. ιζ΄ 4).

Δὲν ἦταν κάτι τὸ καινούργιο γιὰ τὸν Κύριο τὸ λαμπρὸ φῶς τῆς Μεταμορφώσεως. Δὲν πῆρε κάτι ποὺ δὲν εἶχε οὔτε μεταβλήθηκε σὲ κάτι ποὺ δὲν ἦταν, ἀλλὰ φανέρωσε στοὺς Μαθητές Του αὐτὸ ποὺ πρα­γματικὰ ἦταν. Τὸ σῶμα Του δὲν ἀπέκτησε ἀπ᾿ ἔξω τὴ δόξα καὶ τὴ λαμπρότητα, ἀλλὰ αὐτὴ πήγασε ἀπὸ μέσα Του, ἀπὸ τὴ θεότητά Του, ὅπως τὸ σημειώνει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Οὐκ ἔξωθεν ἡ δόξα τῷ σώματι προσεγένετο, ἀλλ᾽ ἔνδοθεν ἐκ τῆς ἀῤῥήτῳ λόγῳ ἡνωμένης αὐτῷ καθ᾽ ὑπόστασιν τοῦ Θεοῦ Λόγου ὑπερθέου θεότητος» (Εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν τοῦ Κυρίου, PG 96, 548).

Ἔγιναν τώρα ὁρατὰ ὅσα ἦταν ἀόρατα γιὰ τὰ ἀνθρώπινα μάτια: γήινο σῶμα ποὺ ἀκτινοβολεῖ θεϊκὴ λαμπρότητα, σῶμα θνητὸ ποὺ αὐγάζει τὴ δόξα τῆς θεότητος. Κατὰ τὴ Μεταμόρφωση, ἄφησε μερικὲς ἀκτίνες ἀπὸ τὴ λαμπρότητα τῆς θεϊκῆς Του Φύσεως νὰ ἐκλάμψουν ἐνώπιον τῶν τριῶν Μαθητῶν Του, «καθὼς ἠδύναντο», ὅσο ἦταν δυνατὸν αὐτοὶ νὰ τὴν ἀτενίσουν.

Κατὰ τὴ Μεταμόρφωση ἔχουμε καὶ τὴν παρουσία τοῦ οὐρανίου Πατρὸς νὰ μαρτυρεῖ περὶ τοῦ Υἱοῦ Του καὶ νὰ μᾶς προτρέπει νὰ ὑπακούουμε σ᾿ Αὐτόν: «Ἦλθε φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε» (Μάρκ. θ΄ 7).

Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ! Μεγάλο τὸ θαῦ­μα, μεγάλη Δεσποτικὴ γιορτή. Δικαιολογημένα χαιρόμαστε καὶ σκιρτᾶ ἡ καρδιά μας ἀπὸ ἀνεκλάλητη χαρά. Νὰ πάρουμε ὅμως καὶ ἀμετάκλητη ἀπόφαση νὰ μεταμορφωνόμαστε καὶ ἐμεῖς. Νὰ ἀλλάζουμε. Πῶς; Μὲ τὸ νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ μας, ὑπακούοντας ἔτσι καὶ στὴ φωνὴ τοῦ οὐράνιου Πατέρα. «Αὐτοῦ ἀκούετε», παρήγγειλε (Ματθ. ιζ΄ 5). Ἂς ἀπομακρύνουμε λοιπὸν κάθε ἴχνος ἁμαρτίας ποὺ σκοτεινιάζει τὸ νοῦ μας καὶ δὲν τὸν ἀφήνει νὰ ὑψωθεῖ πρὸς τὰ οὐράνια.

Γιὰ νὰ γίνουμε ἄξιοι τῆς Βασιλείας Του καὶ νὰ βρεθοῦμε μέσα στὴν ἔκπαγλη λαμπρότητα τοῦ θεϊκοῦ φω­τὸς τῆς Μεταμορφώσεώς Του.

Πατερικά άνθη στην
κοίμηση της Θεοτόκου

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας της Παναγίας μας. Όλοι οι πιστοί καταφεύγουμε με τις θαυμάσιες «Παρακλήσεις» στη Χάρη της και νοιώθουμε, ανάλογα με την πίστη μας, τη βοήθειά της και την παρουσία της στη ζωή μας.

Η φράση του Απολυτικίου της εορτής της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» «ἐν τῇ κοιμήσει τόν κόσμον οὐ κατέλιπες, Θεοτόκε» επαληθεύεται διαρκώς στη ζωή της Εκκλησίας και επιβεβαιώνεται καθημερινά από την προσωπική εμπειρία μας. Δεν μας εγκατέλειψε αναχωρώντας με τον θάνατο από τον κόσμο. Είναι μαζί μας, με τα θαύματα που επιτελεί με τη μεσολάβησή της στον Υιό και Θεό της χάριν εκείνων οι οποίοι ζητούν ταπεινά και με πίστη τις πανίσχυρες πρεσβείες της.

Ως έκφραση θερμής ευγνωμοσύνης για την πολυποίκιλη βοήθειά της στον καθένα μας προσωπικά, και γενικότερα στον φιλόχριστο και θεοτοκόφιλο λαό μας, παραθέτουμε λίγα πνευματικά άνθη από θαυμάσιες ομιλίες στην εορτή της κοιμήσεως ορισμένων αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας.

«Ὤ πῶς ἡ πηγή τῆς ζωῆς πρός τήν ζωήν διά μέσου θανάτου μετάγεται», αναφωνεί ο ιερός Δαμασκηνός…

«Τί τοίνυν τό περί σέ τοῦτο μυστήριον ὀνομάσωμεν· θάνατον; ἀλλά καί φυσικῶς ἡ πανίερος καί μακαρία σου ψυχή τοῦ πανολβίου καί ἀκηράτου σου χωρίζεται σώματος, ὅμως οὐκ ἐναπομένει τῷ θανάτῳ οὐδ’ ὑπό τῆς φθορᾶς διαλύεται. Ἧς γάρ τικτούσης ἀλώβητος ἡ παρθενία μεμένηκε, ταύτης μεθισταμένης ἀδιάλυτον τό σῶμα πεφύλακται καί πρός κρείττονα καί θειοτέραν σκηνήν μετατίθεται».

Ω πώς εκείνη που γέννησε την Πηγή της ζωής μεταφέρεται διά μέσου του θανάτου προς την ζωή! Να ονομάσουμε θάνατο αυτό το μυστήριο που συμβαίνει με σε; Αλλ’ εάν και εχωρίσθη η παναγία και μακαρία ψυχή σου από το πανευτυχές και αμόλυντο σώμα σου, όπως συμβαίνει με τον θάνατο κάθε ανθρώπου, όμως το σώμα σου δεν παραμένει μόνιμα στον θάνατο, ούτε διαλύεται από την φθορά. Διότι αυτής της οποίας η παρθενία έμεινε άθικτη, όταν γεννούσε τον θεάνθρωπο, αυτής και το σώμα, όταν ήλθε η ώρα να αναχωρήσει από τον παρόντα κόσμο, φυλάχθηκε αδιάλυτο και μετετέθη προς καλυτέρα και θειοτέρα ζωή (PG 96, 713-716).

«Σέ τάφος ἔχειν οὐ δύναται», προσθέτει ο άγιος Ανδρέας Κρήτης …

«Ἅδης κρατεῖν οὐκ ἰσχύει σου… Ἄπιθι τοίνυν, ἄπιθι σύν εἰρήνῃ. Μεταναστεύου τῶν ἐν τῇ κτίσει μονῶν· ἐξιλάσκου τόν Κύριον ὑπέρ τοῦ κοινοῦ πλάσματος».

Δεν μπορεί να σε κρατήσει ο τάφος. Δεν έχει δύναμη να σε έχει φυλακισμένη ο Άδης… Φύγε λοιπόν, φύγε ειρηνική. Αναχώρησε από τις γήινες διαμονές και ικέτευε και εξιλέωνε τον Κύριο για όλους εμάς τους συνανθρώπους σου. (PG 97, 1100).

«Ὅν τρόπον καί ὁ σός Υἱός καί πάντων Θεός», συμπληρώνει ο άγιος Γερμανός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, «… τοῦ ὁμοίου σαρκικῶς ἀπεγεύσατο θανάτου· παραδοξάσας δηλαδή, κατά τόν ἴδιον αὐτοῦ καί ζωοποιόν τάφον καί τό σόν τῆς κοιμήσεως ζωοπαράδεκτον μνῆμα· ὥστε ἀμφοτέρων σώματα μέν ἀφαντάστως ὑποδεξαμένων, διαφθοράν δέ μηδαμῶς ἐνεργησάντων. Οὐδέ γάρ ἐνεδέχετό σε θεοχώρητον οὖσαν ἀγγεῖον, τῆς ἀναλύσεως νεκροφθόρῳ διαρρυῆναι χοΐ: Ἐπειδή γάρ ὁ κενωθείς ἐν σοί, Θεός ἦν ἀπ’ ἀρχῆς, καί ζωή προαιώνιος, καί τήν Μητέρα τῆς Ζωῆς σύνοικον ἔδει τῆς Ζωῆς γεγονέναι…».

Όπως δηλαδή ο Υιός σου και Θεός των όλων εγεύθη κατά την σάρκα του τον ίδιο θάνατο και όπως δόξασε τον δικό του ζωοποιό τάφο, έτσι δόξασε και το δικό σου μνήμα, που εδέχθη κατά την κοίμησή σου Σε την Μητέρα της ζωής. Και οι δύο τάφοι δέχθηκαν μεν, χωρίς να φαντάζονται, κάτι ξεχωριστό, τα σώματα και των δύο, αλλά δεν ενήργησαν καμιά διαφθορά σ’ αυτά. Διότι δεν ήταν δυνατόν συ που ήσουν δοχείο που εχώρησε τον Θεό να διαλυθείς στο χώμα της νεκρώσεως. Επειδή Αυτός που εταπεινώθη και εκυοφορήθη μέσα σου ήταν εξ αρχής Θεός και ζωή προαιώνιος, έπρεπε και συ, η Μητέρα της Ζωής, να γίνεις σύνοικος με την Ζωή, με τον Υιό σου, στα ουράνια (PG 98, 345-8).

Το σώμα της υπεραγίας Θεοτόκου, σημειώνει και ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, «μικρόν παραμεῖναν τῇ γῇ καί αὐτό συναπῆλθε… Καί τοίνυν ἐδέξατο μέν ὁ τάφος ἐπί μικρόν, ἐξεδέχετο δέ καί ὁ οὐρανός τήν καινήν γῆν ἐκείνην, τό πνευματικόν σῶμα… τό ἁγιώτερον ἀρχαγγέλων».

Το ιερό σώμα της, αφού παρέμεινε για λίγο στη γη, έφυγε κατόπιν κι αυτό στους ουρανούς με την ψυχή της. Δέχθηκε λοιπόν το σώμα της ο τάφος για μικρό χρονικό διάστημα, δέχθηκε δε τελικώς και ο ουρανός το σώμα της, την καινή εκείνη γη, που ανεκαινίσθη από τον Υιό και Θεό της που κατοίκησε μέσα της, το πνευματικό και άγιο εκείνο σώμα… που είναι αγιότερο από τους αρχαγγέλους («Η Θεομήτωρ», έκδοση Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, Αθήναι 1968, σελ. 214-216).

«Μόνη αὕτη νῦν μετά τοῦ θεοδοξάστου σώματος σύν τῷ Υἱῷ τόν οὐράνιον ἔχει χῶρον», τονίζει και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς· «οὐ γάρ εἶχε κατέχειν εἰς τέλος γῆ καί τάφος καί θάνατος ζωαρχικόν σῶμα καί θεοδόχον».

Μόνη η Θεοτόκος τώρα, προ της Δευτέρας δηλαδή Παρουσίας, βρίσκεται με το θεοδόξαστο σώμα της μαζί με τον Υιό της στον ουράνιο Παράδεισο. Διότι δεν μπορούσαν να κρατούν παντοτινά η γη, ο τάφος και ο θάνατος το σώμα εκείνο, που έγινε δοχείο του Θεού και πηγή της Ζωής (PG 151, 465).

Ας την ικετεύουμε να ενθυμείται και εμάς εκεί στη δόξα της την ανέκφραστη και να πρεσβεύει και υπέρ ημών στον παντοκράτορα Υιό της.